Toplumda diz kireçlenmesi olarak bilinen diz artrozu yaşlı hastalığı olarak bilinse de her yaşta ortaya çıkabiliyor. Diz artrozunun birden teğe ortaya çıkmadığını lisana getiren Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, artrozun 10-15 yıl kadar süren uzun bir sürecinin olduğunu belirterek buna karşı erken yaşlarda tedbir alınması gerektiği ikazında bulundu.
Artroz bilhassa ileri safhalarda günlük hayatı ve çalışma hayatını büyük oranda etkileyen bir sorun. Bedenin çağdaş yaşama gereğince adapte olamamasına bağlı hastalıklar kategorisinde bedellendirilen diz artrozu bu yüzden “uyumsuzluk hastalığı” kümesinde kabul ediliyor. Endüstriyel çağda diz artrozunun görülme sıklığının manalı derecede arttığını gösteren çalışmalar olduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Prof. Dr. Hasan Bombacı, toplumda yaşlı hastalığı olarak bilinse de diz kireçlenmesinin her yaşta ortaya çıkabildiğine dikkat çekti.
Prof. Dr. Hasan Bombacı, hareketsiz hayat üslubu, obezite, metabolik hastalıklar, çok sigara kullanımı ve bilhassa de bilinçsizce yapılan spor aktivitelerinin bedenin yıpranmasına yol açarak, kıkırdakların daha erken devirde bozulmasına neden olduğunu söyledi.
DİZ ARTROZUNUN DENETİM EDİLEBİLEN VE EDİLEMEYEN NEDENLERİ VARDIR
Bilinen en değerli iki risk faktörünün yaşlanma ve şişmanlık olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Hasan Bombacı, yaşlanmanın önlenebilir bir risk faktörü olmadığını fakat şişmanlığın (obezite) baş edilmesi güç bir durum olsa da tedbir alınabilecek bir risk faktörü olduğunu belirtti. “Diğer bir deyişle diz artrozuna yer hazırlayan kimi faktörleri etkilememiz mümkün olmasa da kimilerini değiştirmek mümkün olabilir” diye konuşan Prof. Dr. Bombacı, şunları da söyledi: “Diz artrozunun sebeplerini denetim edebildiklerimiz ve edemediklerimiz olarak en önemli 2 başlık altında inceleyebiliriz. Denetim edemeyeceğimiz faktörler içerisinde; yaşlanma, cinsiyet, genetik yatkınlıklar (inflamatuar (romatizmal) hastalıklar, hematolojik hastalıklar vs.) sayılabilir. Denetim edebileceğimiz faktörler ise esas 3 başlık altında incelenebilir; çok kilo, iş yahut sporla ilgili çok yüklenme ve travma. Bunların dışında cerrahi ile düzeltilebilecek durumlar da vardır. Bunlar ortopedik bir cerrahi süreç gerektirse de uygun hastalarda yapıldığında diz artrozunu geciktirmek ve korumak için çok tesirli tekniklerdir.”
HER DİZ AĞRISI ARTROZ DEĞİLDİR
Diz artrozunun en değerli bulgusu olan diz ağrısı orta ve ileri yaşlarda tabiplere en sık müracaat sebepleri ortasında olduğunu lakin diz ağrısının artroz dışında öbür sebeplerinin de olabileceğine işaret eden Prof. Dr. Bombacı, bahisle ilgili şu bilgileri verdi:
“Bu şikâyetin bir sebebi diz etrafındaki yumuşak dokulardan (tendon, eklem zarı vs.) kaynaklanan sorunlar, öbür bir sebebi ise ‘yaşlanan diz’ olarak isimlendirilen, ilerleyen yaş ile birlikte eklemlerin doğal yıpranmasıdır. Diz artrozunun ağrı dışındaki klinik bulguları; ileri yaş, eklemde sertlik, ‘krepitasyon’ (eklemde sürtünme hissi), kemikte hassasiyet ve kemikte genişleme olarak sıralanabilir. Günümüzde yaygın rastlanan kalp ve şeker hastalıkları üzere kronik bir hastalık olan diz artrozuna da birinci belirtiler başlar başlamaz müdahale edilmesi pek çok ağrılı periyotların ve fonksiyon bozukluklarının geciktirilmesi ve önlenmesini sağlayabilir.”
BİLİNÇSİZ YAPILAN SPOR GENÇLERDEKİ ARTROZUN EN KIYMETLİ NEDENİ
Gençlerde bu hastalığa en sık bilinçsiz yapılan sportif aktivitelerin yol açtığını söz eden Prof. Dr. Hasan Bombacı, ayrıyeten romatizma, avasküler nekroz (kemiğin eklem yakın kısmında beslenme bozukluğu), menüsküs yırtığı üzere nedenlerin de diz kıkırdağının yok olmasına yol açabildiğini söyledi. Artrozun ortaya çıkmasında genetik faktörlerin tesiri konusunda araştırmaların devam ettiği bilgisini veren Prof. Dr. Bombacı, “Genetik araştırmacılar artrozla ilgili olabilecek genetik lokasyonlar tespit etseler de bunların tek başına tesirinin sonlu olduğunu düşünmektedirler. Bulgular artrozun gelişmesinin genetik faktörlerin yanı sıra beraberinde öbür fenotipik etkenlere de (obezite vb.) bağlı olduğu yönündedir” diye konuştu.
TEDAVİ BİREYDEN ŞAHSA DEĞİŞİR!
Diz artrozu tedavisinde önceliğin konservatif prosedürler olduğunu vurgulayan Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Prof. Dr. Bombacı, “Hasta, hayat biçimini değiştirerek bu rahatsızlıktan korunabiliyor. Kilo vermek, diz idmanlarıyla eklem etrafı kaslarını güçlendirmek, birinci basamakta kafidir. Haftada 2-3 kere yapılan, yaralanma riski olmayan, orta derecede antrenmanların birinci safhalarda artroza bağlı belirtilerin giderilmesinde tesirli olduğunu gösteren pek çok araştırma mevcuttur. Lakin bu ferdî tedbirlerden yarar görmeyen hastalar öteki artroz sebepleri açısından kıymetlendirilir. Detaylı fiziki muayene ile grafi denetimlerinin akabinde hastanın kemik ve kıkırdak yapısı, bacakların mekanik dizilimi ve hastanın beklentilerine nazaran en uygun tedavi usulü belirlenir. Bu tedaviler kolay bir antrenman programından tüm diz ekleminin yapay eklemle değiştirildiği diz protezlerine kadar geniş bir yelpazede yer alabilir” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
