Köy Enstitüleri’nin 82. kuruluş yıl dönümü nedeniyle Nilüfer’de düzenlenen etkinliklerde, kapatılan Köy Enstitüleri eğitim modeli ile bugünkü eğitim modeli üzerine görüşler paylaşıldı.
Köy Enstitüleri’nin 82’inci kuruluş yıl dönümü, Nilüfer Belediyesi, Nilüfer Kent Kurulu, Yeni Nesil Köy Enstitüleri Derneği ve Eğitim-Sen iş birliğiyle düzenlenen aktiflikle kutlandı. “Geçmişten Geleceğe Aydınlanma Işığı Köy Enstitüleri’nin 82. Yıl Dönümü” başlığıyla düzenlenen aktifliğe Nilüfer Belediye Lideri Turgay Fazilet, CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık, Nilüfer Kent Kurulu Lideri Neslihan Binbaş, Yeni Nesil Köy Enstitüleri Derneği Bursa Şube Lideri Jülide Akköprü, Eğitim-Sen Bursa Şube Lideri Yüksel Bayraktar ve çok sayıda Köy Enstitüleri mezunları katıldı.
Konak Kültürevi’nde düzenlenen ve büyük ilgi gören aktiflik YKKED Bursa Mandolin Topluluğu’nun müzik dinletisiyle başladı. Topluluk üyeleri itinayla hazırladıkları repertuarlarını Şef Dilek Görgülü önderliğinde sunarken izleyenlerin beğenisini kazandı.
Aktifliğin açılış konuşmasını yapan Nilüfer Belediye Lideri Turgay Fazilet, uzun vakit evvel kapanan Köy Enstitüleri’nin, bugün en çok konuşulan kurumlardan biri olduğuna dikkati çekti. Kuruluşunun üzerinden 82 yıl geçmesine karşın Köy Enstitüleri’nin kıymetinin her geçen gün daha yeterli anlaşıldığına işaret eden Lider Fazilet, “Köy Enstitüleri periyodu, Anadolu aydınlanmasının yaşandığı bir periyottu. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte başlatılan eğitim seferberliği çerçevesinde Köy Enstitüleri, kırsal bölgelerin eğitim ve kalkınma sorunlarını çözmede aktif bir rol oynadı. Anadolu’da eğitim alanında gerçek bir zihniyet ihtilaline yol açan Köy Enstitüleri şayet kapatılmasıydı, bugün Türkiye eğitimde çok farklı bir noktada olacaktı. Ortadan geçen yıllara karşın Köy Enstitüleri’nin yerini dolduracak daha düzgün bir eğitim sistemi geliştirilmedi. Dileğimiz Türkiye’nin muhtaçlık duyduğu yeni bir eğitim seferberliğinin biran evvel hayata geçirilmesi. Köy Enstitüleri’nin kurulmasında büyük rol oynayan İsmet İnönü’yü, devrin Ulusal Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’i, Enstitülerin mimari İsmail Hakkı Tonguç’u da minnet ve rahmetle anıyorum” dedi.
Yeni Jenerasyon Köy Enstitülüler Derneği Lideri Jülide Akköprü de devir hakkında ayrıntılı bilgiler verdi. Köy Enstitüleri’nin sıcacık bir eğitim yuvası olarak hizmet verdiğini söz eden Akköprü, “Hedefi gerçek eğitim ihtilali olan Köy Enstitüleri Cumhuriyet’in yıkılmaz savunucusu olmuştur. Köy Enstitüleri parasız, karma, demokratik bilimsel metotlarla üretici eğitim modelinin uygulandığı yerlerdi. Orada sınıfsal ayrılık yoktu. Yazgı ile bilim kalın çizgiyle ayrılmış, yoksulluk ve sömürünün son bulduğu sıcacık eğitim yuvalarıydı” diye konuştu.
Aktifliğe katılan CHP Genel Lider Yardımcısı Lale Karabıyık da Köy Enstitüleri modelinin ehemmiyetine değindi. Karabıyık, “O devirde eğitim için evvel öğretmen yetiştirmek gerekiyormuş. Okullar köylere gelmiş ve eğitim meşalesi yakılmış. Nitelikli donanımlı ülke kalkınmasına yarar sağlayacak eğitimciler yetiştirilmesi hedeflenmiş. Bugün ise köylerde okullar kapanıyor beşerler kente göç ediyor. Fırsat eşitsizliği bugün kol geziyor ve gelecek jenerasyonlar ideolojik olarak şekillendiriliyor. Donanıma bakan yok. Muvaffakiyet düşerse baraj da düşer kasvetin üzeri kapanır. Köy Enstitüleri kendini bugün hala unutturmuyor ve unutulmayacak” halinde konuştu.
Nilüfer Kent Kurulu Lideri Neslihan Binbaş da, Köy Enstitüleri’nin değerine dikkat çekip bugünkü eğitim sisteminden çarpıcı örnekler verdi. Binbaş bugünkü sistemle ulusal eğitimin laik, bilimsel ve kamusal eğitimden büsbütün uzaklaştırıldığını vurguladı. Eğitim-Sen Bursa Şubesi Lideri Yüksel Bayraktar da hayal edilen eğitim sistemi modeli üzerine örnekler verdi.
Aktiflik kapsamında Çağatay Taşkın Yamen’in yapımcılığını ve direktörlüğünü üstlendiği “Son Enstitülüler” isimli belgesel sinema gösterildi. Cilavuz Köy Enstitüsü’nün öyküsü ve eğitim modelinin beyaz perdeye yansıması izleyenlerden tam not aldı. Gösterimin akabinde Çağatay Taşkın Yamen, imal danışmanı ve gazeteci Deniz Zeyrek ile Cilavuz Köy Enstitüsü mezunu Zekeriya Bulut bir söyleşi gerçekleştirdi.
Sinema çalışmasını yaparken kimi bölümlerden olumsuz reaksiyonlar aldıklarını belirten Proje Danışmanı ve Gazeteci Deniz Zeyrek, “Bu bir kelamlı tarih çalışmasıdır. Şahsen yaşayan insanların aktardığı çalışmadır. Köy Enstitüleri’ne alerji duyanların ürettiği dedikodular o sürece büyük ziyan vermiştir. Bu düşman zihniyetler bu kurumları istemediler. Şayet bu kurumlar daha çok yaşayıp sayıları artsaydı, bağımsız güçlü Türkiye’nin temelleri daha sağlam olacaktı. Köy Enstitüleri sahiden eğitim ihtilaliydi. Nüfusun yüzde 85’inin köylerde yaşadığı devirde eğitimi ayaklarına götüren bu sistem sahiden çok büyük gaye. Atatürk biraz daha yaşasaydı bu kurumları yenmek kolay olmazdı. O periyodun ağaları liderleri halkın bilinçlenmesini, donatılmasını istemedi. Neyse ki kısa periyotta mezun olanlar bugüne kadar o modelin neferi olarak o günleri bize aktarmaya çalıştı. Özetle bu kurumlar bugüne dek yaşasaydı Türkiye bugün ne durumda olurdu hayal bile edemiyorum” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
