CHP İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, Covid-19 pandemisi nedeniyle sıkıntı günler geçiren ve Türkiye’nin lokomotif alanlarının başında gelen beyaz eşya dalının yaşadığı düşünceleri Meclis gündemine taşıdı, problemlerin tahliline ait tespitlerini sıraladı ve bölüm temsilcilerinin sesi oldu.
Sektörünün tüm paydaşlarının yaşadığı sorunların giderilmesi, beyaz eşyalarda ÖTV’nin kaldırılması, KDV’nin indirilmesi, indirim marketleri ve e-ticarette beyaz eşya satışıyla ilgili yasal düzenlemelerin yapılması, üretim, tüketim ve ihracatın teşvik edilmesi için alınacak tedbirlerin belirlenmesi gayesiyle TBMM Başkanlığına araştırma önergesi sunan Sındır, beyaz eşya bölümünün canlanması için tüm siyasi partileri dayanağa çağırdı. Türkiye’de beyaz eşya üretiminin risk altına girmekle karşı karşıya olduğunu tabir eden CHP’li Sındır, Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un yanıtlaması istemiyle de soru önergesi verdi.
“BEYAZ EŞYA ESNAFI PANDEMİDE BÜYÜK ZİYAN GÖRDÜ”
Türkiye’nin beyaz eşya dalında Avrupa’da başkan pozisyonda yer aldığını, dünyada ise en kıymetli aktörlerden biri olduğunun altını çizerek kelamlarına başlayan Sındır, “Türkiye, beyaz eşya endüstrisinde dünyada kıymetli bir üretici ve ihracatçıdır. Türkiye beyaz eşya bölümü, üretimde ve ihracatta yüksek katma kıymet yaratan, dış ticaret istikrarına olumlu katkı yapan, istihdama direkt tesir eden, iktisadın lokomotif dalları ortasında yer alır. Bölüm, 40 bin şahsa direkt, dolaylı olarak da yaklaşık 600 bin bireye istihdam sağlamaktadır. Beyaz eşya kesiminin ülkemize getirdiği kıymetli ekonomik yararlarının yanı sıra, maalesef bugün birçok sıkıntıyla da karşı karşıyadır. Eserlerin pazarlanmasında tüketici alışkanlıklarının, satış kanallarının, eser dağıtım ve tedarik sistemlerinin değişmesi, beyaz eşya satış mağazalarının her geçen gün kan kaybetmesine neden olmuştur. Bu durumun ortaya çıkmasının en kıymetli sebepleri ortasında alışverişlerin internet ortamına taşınması ve e-ticaretin yaygınlaşması ile birlikte kargo-lojistik altyapılarının gelişmesi yer almaktadır. Yıllardır kendine beyaz eşya satıcılığını meslek edinmiş, bu işe sermaye yatırmış ve bu alanda uzmanlaşmış esnafımız, pandemi ile birlikte önemli ziyan görmüştür” dedi.
“YÜZDE 125 ORANINDA ARTIRIM, ÜRETİM TESİSLERİNİN KAPISINA KİLİT VURDURUR”
Sektörün yaşadığı sorunları derinlemesine tabir eden ve artan girdi maliyetlerine dikkat çeken CHP’li Sındır, “Türkiye’nin lokomotif bölümü bilhassa Uzak Doğu menşeli kalitesiz ve ucuz eserlerin kıskacındadır. Bu alanda piyasa kontrolü ve nezaretine ait düzenlemelerin acil ve aktif bir biçimde uygulanması kesim için elzemdir. Beyaz eşya kesiminde istihdamın üzerindeki yükler; bürokrasi, türel alt yapı eksikliği, denetimsizlik üzere genel meseleler kapsamlı bir formda ele alınmalıdır. Demir yollarının gelişmesi lojistik masraflarının azaltılması açısından gereklidir. Liman masraflarının azaltılması da ihracat masraflarını düşürecektir. 2020 yılına kıyasla plastik, paslanmaz çelik ve ambalaj fiyatlarındaki artış 2 katın üzerinde gerçekleşmiş, lojistik maliyetleri de 4 kattan fazla artmıştır. Yeni yapılan bir düzenlemeyle paslanmaz sac eserlerinin gümrük vergileri yüzde 12’den yüzde 8’e düşürülmüş ancak bu da kâfi olamamıştır. Arz, talep istikrarının sağlıklı bir düzeye gelene kadar gümrük vergilerinin kaldırılması kesim temsilcileri tarafından talep edilmektedir. 2022 yılında elektrik ve doğalgaza gelen artırımlar da bölüm açısından önemli maliyet artışına neden olmuştur. Ulusal Sanayi Tarifesine gelen yüzde 125 oranında artırım ihracata yönelik üretim yapan tesisleri kapılarına kilit vurma noktasına itmekte, üretimi risk altına sokmaktadır. Türkiye’nin lokomotif bölümü alarm veriyor” dedi.
“ÖTV’Yİ KALDIRIN, KDV’DE İNDİRİME GİDİN”
Buzdolabı, çamaşır makinesi üzere ana kalem beyaz eşyaların lüks eser olmaktan çıkarak temel muhtaçlık eşyaları haline geldiğini ve beyaz eşya dalının çağın gerekliliklerine nazaran geleceğe hazırlanması gerektiğini söz eden Sındır kelamlarını şöyle sonlandırdı: “artık temel muhtaçlık haline dönüşen beyaz eşyalarda uygulanan ÖTV’nin kaldırılması ve KDV’de indirime gidilmesi, bölümün ve tüketicilerin avantajına olacağı çok açıktır. Piyasaların canlanması ve iktisadın rayına oturmasında bu atılım, kıymetli bir rol üstlenecektir. En büyük pazarımız olan Avrupa Birliği ülkelerinin önümüzdeki 10 yıl ve 2050’ye kadar iklim değişikliği ve etraf ile ilgili kriterleri ortaya koyduğu Avrupa Yeşil Mutabakatını dikkate almamız gerek ve kuraldır. Ülkemiz beyaz eşya bölümünün geleceğe hazırlanması için gerekli tedbirlerin alınması, altyapı ve yatırım imkânlarının bu çerçevede planlanması ve hayata geçirilmesi için adımlar atılmalıdır. Parti ayrımı yapmaksızın elimizi taşın altına daima birlikte koyalım, beyaz eşya kesiminin yine ayağa kalkması için bir arada çalışalım.”
Sındır, Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un yanıtlaması istemiyle TBMM’ye verdiği önergede şu soruları yöneltti:
1. Ülkemizde kayıtlı beyaz eşya satan esnaf sayısı kaçtır? Bu sayı vilayetler itibariyle nedir? Bu bölümde istihdam edilen toplam kişi sayısı nedir?
2. Pandeminin ülkemizi etkilediği tarih olan Mart 2020’den itibaren satılan beyaz eşya sayısı nedir? Bunların kaçı internet üzerinden, kaçı satış yapan mağaza/esnaftan satın alınmıştır?
3. Ülkemizde kayıtlı beyaz eşya üreten firma sayısı nedir? Bu firmalarda istihdam edilen kişi sayısı nedir?
4. Ülkemizde kayıtlı beyaz eşya dağıtan /pazarlayan firma sayısı nedir? Bu firmalarda istihdam edilen kişi sayısı nedir?
5. Ülkemizde internet üzerinden beyaz eşya satan kayıtlı firma sayısı nedir? Bu firmaların beyaz eşya satma yetki evrakları var mıdır? Bununla ilgili bir kontrol ünitesi bulunmakta mıdır? Yoksa nedeni nedir? Yapılması düşünülmekte midir?
6. İnternet satışlarında rastgele bir ek vergilendirme yapılmakta mıdır? Yoksa yapılması düşünülmekte midir?
7. Çok geniş eser çeşitliliğine sahip olan zincir marketlerin beyaz eşya satışına da girmiş olması, bilhassa beyaz eşya ticareti yapan esnafları olumsuz tarafta etkilemektedir. Burada satılan eserlerin Uzakdoğu menşeili, kalitesiz ve kısa ömürlü olması, tüketicilere ziyan verdiği üzere ülke iktisadında de döviz kaybına neden olmaktadır. Bu marketlerde satılan eserler nedeniyle ülkemizin yaşadığı döviz kaybı nedir? Tüketicilerin bu marketlerden aldığı ve kısa ömürlü çıkan beyaz eşyalardan ötürü ilgili kurum ve kuruluşlara yapmış olduğu şikayet var mıdır? Varsa bu sayı nedir?
8. Artık temel gereksinim haline gelmiş olan beyaz eşyalarda ÖTV’nin kaldırılması ve KDV’nin indirilmesi düşünülmekte midir? Bununla ilgili bir çalışma var mıdır? Bakanlığınız ya da ilgili kuruluşlara bununla ilgili bir talep gelmiş midir? Gelmişse bu durum karşısında yapılan süreç nedir?
9. Türkiye ve dünyada beyaz eşya üretiminde üretim, paha, randıman, kalite, dış ticaret (ihracat, ithalat) dataları nelerdir?
10. Üretiminin devamlılığı ve ülkemize döviz kazandırmak için beyaz eşya üreticilerini desteklemek gerek ve kuraldır. Bu nedenle beyaz eşya üreticilerinin güçlendirilmesi ve desteklenmesi için ilgili bakanlıklar ile ne üzere çalışmalar yapılacaktır? Bununla ilgili bir planlama yapılmış mıdır?
11. Beyaz eşya üretimi ve sanayine yönelik mevcutta yürüttüğünüz araştırma geliştirme çalışmaları var mıdır? Ar-ge, eser geliştirme ve katma kıymeti arttırma çalışmaları için dayanaklarınız nelerdir?
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
