Nilüfer Belediyesi’nin düzenlediği Misi Akademi’de bu hafta “Yemeğin ve Yemenin Arkeolojisi“ başlıklı atölye düzenlendi. İsmail Gezgin rehberliğinde gerçekleşen atölyede yemek yeme davranışının vakit içinde değişimi ele alındı.
Nilüfer Belediyesi Nilüfer Kütüphane Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve iki gün süren Misi Akademi farklı mevzu ve konukları ağırlamaya devam ediyor. Çevrimiçi gerçekleşen akademide bu kez “Yemeğin ve Yemenin Arkeolojisi“ başlıklı atölye düzenlendi. Arkeolog ve muharrir İsmail Gezgin önderliğinde düzenlenen atölyeye Bursa dışından da çok sayıda kişi katıldı.
İsmail Gezgin atölyede “Yemek yeme davranışımız vakit içinde nasıl değişti?”, “Atalarımız vejeteryan mıydı ?”, “Yemek ve şiddet kültürü ortasında bir bağ var mıydı ?”, “Prehistorik beslenme mümkün müdür ?” üzere mevzuları iştirakçilerle ele aldı. Milyonlarca yıl öncesinden bugüne değişen yeme biçimlerini anlatan Gezgin, birinci atalarımızın vejetaryen hatta vegan olduğuna, insanın daha sonra hayvan yiyen bir canlıya dönüştüğüne dikkat çekti.
Arkeolojik bilgilerin birinci alet üretiminin gerçekleştiği Paleolitik Devir’den uygarlık sürecine kadar olan vakit dilimi boyunca insanın beslenme sistemi içinde en değerli hissenin yüzde 41 oranıyla karbonhidratlara ilişkin olduğunu gösterdiğini anlatan Gezgin, “İnsan-besin bağının kırılma noktalarından biri alet imali. Alet imalinin da son datalara nazaran yaklaşık olarak 3,3 milyon yıl evvel başladığını Kenya’da yapılan çalışmalar gösteriyor. Sonra ateşin devreye girmesi var ki yeniden bunun milyon yıllık bir tarihi var aslında. Varsayımı olarak, yaklaşık olarak 800 bin yıldır pişirme sürecinin gerçekleştirdiğini biliyoruz ki bunların hepsi hem insan vücudunu farklılaştıran hem de insanın aslında tabiatla bağlantısını değiştirip dönüştüren gelişmeler” diye konuştu.
En son kırılma noktasının ise yerleşik sisteme geçiş olduğunu tabir eden Gezgin, “10-12 bin yıl evvel hayvanların evcilleştirilmesi ve tarımın başlatılması ile milyon yıllık beslenme alışkanlıklarını, hatta ömür biçimini değiştiren bir süreç yaşanmış” dedi.
Evrimsel süreçlerdeki beslenme alışkanlıklarına dair bilgiler paylaşan Gezgin, arkeolojinin insan cetlerinin beslenmesine ait bu delillere nasıl ulaştığını da anlattı. Gezgin, “Çok enteresan datalardan biri de diş taşları ve diş tartarlarından elde edildi. Bu tartarların içeriğini bir biçimde tahlil etmeyi ve hangi besinler tükettiğini göstermeyi başaran bir bilimle karşı karşıyayız. Onun ötesinde yeniden Çatalhöyük’te yapılmış bir çalışmada çömlek kesimlerinin içindeki besinler tahlil edilebildi” dedi.
Ateşle birlikte insanın sindirim sisteminin değiştiğini ve kısaldığını anlatan İsmail Gezgin şöyle devam etti: “İnsan-besin münasebeti ateşten evvel, insanın hiçbir şeyi değiştirip dönüştürmeden tabiattan aldığı direkt bir ilgi. Ateşle bir arada yani tahminen de birinci kimyasal süreçle karşılaşıyoruz, besin yemeğe dönüşüyor. Ateşle birlikte sindirim sistemimiz değişti, kısaldı. Zira atalarımızın sindirim sistemi daha uzun. Daha yumuşak besin elde ettiğimiz için çene kemiğinin küçüldüğünü, dişlerin daha zayıfladığını ya da daha küçüldüğünü tabir etmek mümkün.”
İki gün süren atölyede İsmail Gezgin iştirakçilerin sorularını da yanıtladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
