“SOSYAL ADALET, KAPİTALİZMİN ÖZÜR DİLEMESİDİR”
“Dirençli Kentler ve Kentin Dönüşümü” temasıyla düzenlenen Kartepe Zirvesi’nin 3. gününde kentler ve toplumsal adalet konusu ele alındı.
Ayşe Böhürler’in moderatörlüğünde gerçekleşen oturuma Celaleddin Çelik katıldı. Müellif Alev Alatlı ise telekonferans ile programa katılarak husus hakkında fikirlerini paylaştı. Programın moderatörü Böhürler, ‘’Kamusal alanlarımızın nasıl verimliliğini arttırılabilir, kent sıkıntısı nedir, kent yapıları nedir, burada konuşacağız’’ kelamlarıyla oturumu başlattı ve kelamı online olarak iştirak sağlayan Alev Alatlı’ya bıraktı.
BATININ ÇOK BİLİNEN KENTLERİNİN TARİHİNE BAKMAK GEREK
Özgür niyetinin kalemi olarak tanıdığımız, 2006 yılında Rusya’da Mihail Aleksandroviç Şolohov 100. Yılı edebiyatı ve Cumhurbaşkanlığı Kültür Ve Sanat Ödülünün de sahibi olan Alev Alatlı, “Şehirlerin oluşum tarihi pek az anlatılır, onu oluşturan sebepler nedir konuşmaz ve bilmezsek onun içinden çıkamazsınız kenti planlamada sorun yaşarsınız. Aristo’ya nazaran kent siyasetin yapılaşması demektir. Kentlerin ayrıştırılmış ve ayrıcalıklı olması gerekir. Evvelden 1 milyon nüfuslu Roma aslında çöpün içinden cesetler çıkan bir yerdi, çok bilinen Roma’nın aslı budur. Bu sebeple Roma’ya bir daha bakmak lazım. Toplumsal adalet kavramı İslam kavramı değildir. Toplumsal adalet, kapitalizmin özür dilemesidir. Bizim kentlerimiz yani Asya çıkışlı kentlerimizde gökyüzü temel alınarak kentleşme sağlanır. Bu sebeple düz olmasını bekleyemezsiniz, gökyüzü de hayatın değişim döngüsünü oluşturur” diyerek dünya kentlerinin eski periyot hallerinden bahsetti.
ŞEHİR EŞİTSİZLİK HİSSEDİLMEYECEK BİÇİMDE PLANLANMALI
TRT Haber’de yayınlanan Gelenekten Geleceğe programından tanıdığımız İstanbul Kent Üniversitesi’nde mimari proje dersler veren Türkiye Tasarım Vakfı idare konseyi üyesi Celaleddin Çelik, “Şehirleşmeyi biz, dünyaya biçim verme olarak kıymetlendirebiliriz. İnsanın konumlandırılışı kenti oluşturuyor. İnsanın idraki kendine has halde biçimlendirmesi insanın var oluş biçimi etrafa müdahale olmakla bütünleşiyor. Tahlili aramak için insanın pozisyonuna kadar gitmeliyiz. Kente önümüzdeki bir plan olarak baktığımızda tasarımcının kente yansıttığı bir plandır. Rasyonel bir kurgu ile oluşur. İnsanın tercihleri kentle özdeşleşmesi şuurlu tercih ise tabiatla bağlantı kurmaktır. Mekânsal tercihler eşitliği ya da eşitsizliği belirliyor. Kent kurma maliyetli bir problemdir. Devletlerin ve kamuyu planlayan faaliyetlerin son derece dikkatli olması gerekiyor eşitsizliği hissedilmeyecek formda yapılmasına itina gösterilmeli” dedi.
BATIYA BAKARSANIZ TOPLUMSAL ADALET BULAMAZSINIZ
Programda tekrar kelam alan Alev Alatlı, “Bu kentlerde toplumsal adalet beklemek abestir. Matematik ve fizik keşfetmelidir. Aristo’ya bakmak gerekir. Batı kültürüne teslim olursanız kentler katıksız geometri kurallarına uymak zorunda kalır. TOKİ bu durumu çok mu yeterli yapıyor diye bakmak lazım. Batıda bakılan binalar bakarsanız artık duvar koymuyor açıklık fikri ve mahremiyetin ihlali gerçeği düşünülmüyor. Bunun neresine toplumsal adalet yerleştirilebilir’’ sözünü kullandı.
Alatlı’nın kelamlarına katkıda bulunan Celaleddin Çelik, “Her cins gelişmeye serinkanlı bakışa gereksinim var. Tabi akışın sonucudur. Buna nasıl bakıldığı değerlidir. Matematiği husus alırsak yüzde yüz gerçek budur demediğimiz vakit gerçek ortaya çıkacak. Bu dünyaya biçim verirken nasıl baktığımızın ehemmiyeti büyük, anlamlandırma biçimini ortaya çıkarmalıyız” dedi.
TÜRKİYE KENT PLANINDA DOĞUYU ÖRNEK ALMALI
Yazar Alatlı son olarak, “Pandeminin sonuç getirdiğini düşünmüyorum müfredatın büsbütün değişmesi gerektiği kanısındayız. Allah’a çok şükür Müslümanız makul duyarlılıklarımız var. Bu sebeple çocuklara daha kolay anlatırız. Evvel insan olmayı öğrenmeliyiz. Bana nazaran ahlaken, ruhen arınmamız gerekiyor. Türkiye olarak tövbeden geçmemiz gerekiyor. Her yasal olan helal değildir. Buna nazaran davranmalıyız. Batının yaptığı bunlar mavi gözlü bunlar bizden diyerek olmaz. Türkiye bu mevzuda kendine bakmalı. Ayrışma gerçek değildir. Dünyayı örnek almayın kenti betona gömmeyin aklınızı başınıza alın. Türkiye’nin kent planlaması yaparken evvelce olduğu üzere doğu kültürünü, gökyüzünün rölövesini örnek alması gerekir” açıklamasını yaptı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
