Röportajlar televizyon programlarının ve belgesellerin ana ögesi olarak kabul ediliyor. Röportajın saklı emelinin ilgiyi yönlendirmek olduğunu belirten uzmanlar, içeriği zenginleştirmek açısından röportaj öncesi hazırlığın değerini vurguluyor. Uzmanlar, izleyicilerin gördüklerine kıymet verdikleri için röportaj esnasında görsel zenginlik sağlayan art plana değer verilmesi ve röportaj yapan kişinin de kendini daima geliştirmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Kısım Lideri Doç. Dr. Esennur Sirer, görüntü röportajların habercilik açısından ehemmiyetine ait değerlendirmelerde bulundu.
Röportajın bâtın gayesi ilgiyi yönlendirmektir
Röportajın pek çok televizyon programı ve belgeselin ana ögesi olduğunu belirten Doç. Dr. Esennur Sirer, “Röportajın yeterli yapılmış olması, üretimin izlenirliğini ve kalitesini olumlu istikamette etkiliyor. Röportajın temel emeli mevzu hakkında bilgi vermek olsa da saklı maksadı ilgiyi yönlendirmektir. Doğal olarak röportaj, ses yani içerik ve manzara olmak üzere iki bileşenden oluşuyor.” sözlerini kullandı.
Ön hazırlık büyük ehemmiyet taşıyor
İçerik oluşturmak için öncelikle röportaj yapılacak kişi ile husus hakkında ön araştırma ve hazırlık yapılması gerektiğini söz eden Sirer, “Röportaj yapılacak bireyler tarafından paylaşılacak bilgilerin değerli olması ve açıklamayı çok güzel yapacaklarından emin olunması gerekiyor. Bir kamera ile çekime çıkmadan evvel potansiyel olarak röportaj yapılacak şahıslarla buluşup konuşulmalı. En azından telefonda görüşülmeli. Böylelikle röportaj yapılacak kişinin seçilen içeriğe uygun karşılıklar verip veremeyeceği, içeriği zenginleştirmeye yardımcı olup olamayacağı anlaşılmış olur.” dedi.
Röportaj soruları açık ve net olmalı
Doç. Dr. Esennur Sirer, sokak röportajı yapılacaksa röportaj yapılacak şahısların seçiminin röportajı gerçekleştirecek kişinin tercihleri tarafında şekilleneceğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Özellikle sokak röportajlarında röportaj yapılan şahıslar toplumun tümünü yansıtacak biçimde örnekler alınarak seçilmeli. Yaşlı, genç, çalışan, konut bayanı, öğrenci, emekli, memur ve personel üzere toplumda fazlaca beşerde karşılık bulacak biçimde tercih edilmeli. Bu şahıslara soru yöneltirken de empati duygusu asla bırakılmamalı. Bu röportaj yapılan kişinin yerine kendini koymaktan çok onu anlayabilmek ve soruların karşılıklarının yönlendirme olmadan alındığı kanaatini oluşturmakla ilgili bir durumdur. Kıymetli olan soru değil, karşılıktır. Genel olarak soru kolay ve açık bir halde sorulmalı ve gazeteciliğin 5N+1K diye bilinen temel soru sözcükleriyle başlamalı. Soruları evvelce belirlemenin ve not almanın yararı olacaktır. Böylelikle uzun bir röportaj çarçabuk bölünebilir ve istenilen kısmı kullanılabilir.”
Röportajda bel ve göğüs plan çekimi tercih ediliyor
Çekimin ön planında röportaj yapan ve yapılan şahısların olması gerektiğini belirten Sirer, “Ön planın nasıl çekileceğini belirlemek için çekim açısı, kameranın bulunduğu düzey ve çekim ölçeği de izleyiciyi etkileyen ögelerdir. Zira kamera durduğu yere bağlı olarak bir şeyler anlatır. Çoklukla röportajlarda çekimlerin mümkün olduğunca yakın olması ve yüzlerin tamamına yakınının görülmesi gerekiyor. Röportaj yaparken en çok kullanılan ve en problemsiz ölçek bel plan ya da göğüs plan çekimdir.” diye konuştu.
Seçilen yer röportajın seyredilmesini sağlıyor
Doç. Dr. Üyesi Esennur Sirer, ‘Röportajın çekim biçimi, kıssanın anlatımını kuvvetlendirdiği için içeriği zenginleştirecek halde fark yaratıyor.’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Çünkü izleyicinin gördüğü şey değerlidir ve durup seyretmesini sağlar. Bu nedenle çekim açısı ve çekim ölçekleri yanında röportajın yapıldığı art plan da kıymetli. İmale görsel zenginlik ve çeşitlilik sağlayan art plan kıssayı anlatmaya da yardımcı oluyor. Hakikat art planı seçmek, röportaj yapılacak gerçek kişiyi seçmek kadar değer taşıyor. Boş bir fon röportaj yapılan kişi hakkında hiçbir bilgi içermez. Bu nedenle röportaj yapılacak yerin da çekimden evvel araştırılması gerekiyor. Şayet yeterli bir art plan yoksa röportaj yerini değiştirebilir ya da sanal dekor uygulamalarından faydalanılabilir. Ayrıyeten art planda dikkat alımlı nitelikte ve renkte nesneler yer almamalı ya da yer alan nesnelerin anlamsız bir kısmı imgeyi kirletmemeli.”
Röportaj yapan kişi kendini daima geliştirmeli
Yapılan çekim meselesiz biçimde bitse bile sorulmamış bir soru ve çekilmemiş bir plan kalabildiğini belirten Sirer, “Bu nedenle röportaj yapan kişi kendini sürekli geliştirmek durumundadır. Hiçbir olay, hiçbir mevzu ya da hiçbir kimse birbirinin birebir değildir. O nedenle işi hafife almadan hazırlanmak özel kıymet taşıyor. Röportajcılık biraz tecrübe olsa da birçok sefer bu işi seven ve hakkını veren bireyler tarafından yapıldığında dikkat çekiyor. Ayrıyeten röportaj yapılan konuğa ve çekim yerinde bulunan takıma teşekkür etmek temsil edilen kurum ve bağlar açısından unutulmaması gereken bir nezaket kuralıdır.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
